ÜSKÜP BİTPAZARI 
Üsküp’ün Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyeti altındayken, insanlara sunduğu hizmetlerden bir tanesi de pazaryerleriydi. Osmanlılardan sonra da bu gelenek birçok kente yayılmış ve sürdürülmüştür. O dönemin tüccarları, mallarını daha uzak satış yerlerine götüremediklerinde, pazaryerlerinde kendileri satarlardı. Tabi masrafların daha az olması nedeniyle pazar yerlerindeki fiyatlar oldukça düşüktü. Bu nedenle de hem halk hem ticaretle uğraşanlar pazaryerlerine yoğun ilgi gösterirdi. Zira bu pazarlar günümüzde de yerli halkın ilgisini çekmeye devam ediyor.
Üsküp’te hafta arası Osmanlının kazandırdığı bir gelenekle birçok yerde semt pazarı kurulur. Ancak bunlardan en ünlüsü ve en çok ziyaret edileni; Bitpazarı’dır. Doğal olarak aynı zamanda en kalabalık olanıdır. Diğer yandan gelişen teknolojiye ve hızlı tüketim çağına, büyük alışveriş merkezlerinin yaşantısına ayak direyen yerlerden biri olan Bitpazarı, alışveriş açısından Üsküp’ün adeta kalbinin attığı yerdir. Rengârenk biberlerden ayakkabıya, teknolojik cihazlardan kıyafete kadar her şeyi bulabileceğiniz kozmopolit bir çarşıdır bitpazarı... Antika saatleri, el ayarlı fotoğraf makineleri ve hatta Üsküp’ün eski fotoğraflarını bile bulabileceğiniz bu çarşıda dolaşırken fotoğraf makineniz yanınızda olmalı. O renk cümbüşü dükkânları ve tezgâhları binlerce turist gibi siz de ölümsüz bir hale getirmek isteyeceksiniz. Üsküp Bitpazarı, kapladığı yer bakımından pek küçük sayılmayacak bir alışveriş yeridir.
Gün geçtikçe gelişen Üsküp’te son yıllarda kurulan çağın modern alışveriş merkezleri ile kıyaslanmasına gerek yok! Çünkü onlar kadar geniş olanaklar tanıyacak sermaye ve güce sahip değil elbette… Fakat bu karnaval havası ile tanışmasını istiyorsanız, tek yapmanız gereken bu özün pazarda salınmak olacaktır.
Gazi Baba semtine çıkan yolların kesiştiği yerde bulunan tarihi Türk Çarşısı’nın bünyesinde kurulan bu pazar, Üsküp’ün en eski pazarlarından olup, Osmanlı döneminden beri varlığını sürdürmeyi başarıyor. Ancak bunda en büyük pay ziyaretçilere aittir. Halkın ilgisi ve desteği pazarı ayakta tutmayı başarıyor.
Bin bir çeşit renk ve kokuların buluştuğu ve ünü Makedonya sınırlarını aşmış olan Üsküp Bitpazarı’nı dolaşmanın ve alışveriş yapmanın keyfi size unutulmaz anılar kazandıracak. Adının Bitpazarı olmasının bildiğiniz pazaryeri dağınıklığı ve kirliliği ile karşılaşacağınız anlamına gelmediğini belirtelim. Sebze meyve tezgâhlarının, el sanatlarının, giyim kuşamın yerleri bellidir. O sınırların dışına asla çıkılmaz. Üsküp’ün yerlilerinin yanı sıra turistlerin de büyük ilgi gösterdiği pazara, sadece alışveriş yapmak için gitmeniz gerekmiyor. Gönlünüzü şenlendirmek, tarihi objelerle oyalanmak ve esnaf ile tatlı bir sohbet etmek için de girebilirsiniz bu karnaval havası esen pazara…
Üsküp’te Pazarın kurulduğu her gün tam bir şenlik meydanı atmosferi doğurur. Her keseye hitap eden meyve ve sebze çeşitleri, çeşit çeşit ve rengârenk kuru gıdalar ve çeşitli ihtiyaç maddeleri ile sanki bayram yeri oluverir pazaryeri… Gezdiniz, dolaştınız ve haliyle karnınız acıktı, dert etmeyin! Bitpazarının içinde ve hemen civarında bulunan kebapçı ya da lokantalar oldukça temiz ve düzenli mekânları ile sizi buyur ediyor ve beklentilerinizin çok üstünde bir güler yüz ile ağırlıyorlar. Tercihiniz ev yemekleri ya da kebap olabilir. Yemek açısından da Bitpazarında bolca seçeneğiniz, envai çeşit yemeğin mevcut olduğu bir menünüz var. Hem Türk yemekleri hem de ünlü Balkan mutfağını pazarın etrafında sıralanmış bir vaziyette bulacaksınız. Köfteden kuru fasulyeye, ıspanaklı Üsküp böreğinden, kaymakçinaya sayısız etnik mutfak size muhteşem bir ziyafet sunuyor. Fiyatlardan da çekinmeyin! Pazarın uygun fiyatları yemekler için de geçerli.
Gencinden yaşlısına, eğitimlisinden okumamışına, kadınından erkeğine kadar Makedonya’da yaşayan her milletten insanı kısacası bütün şehri bulabilirsiniz bu pazarda. Evde bunalanların veya arkadaşlarıyla buluşup gezenlerin de tercih ettiği son derece renkli ve mühim bir vakit geçirme yeridir burası. Alışverişe gelenlerin bazıları için rutin günlük gıda ihtiyaçları söz konusudur. Onlar taze ve ucuz gıda peşinde dolaşırlar. Bazıları da çoluk çocuğuna uygun elbise ve ayakkabı bakmak hevesindedir. Eski eşya dükkânlarını dolaşıp, obje peşinde gezenleri de unutmamak lazım.
Şimdiki pazarın çevresindeki bahçelerde, çok eski yıllarda Üsküp’te pırasa, biber, domates, patlıcan, patates, lahana, fasulye, tütün yetiştirilir ve satılırken çevre köy ve illerden de yemiş ve çeşitli zerzevatlar getirilirmiş. Hem Üsküp’ün konumu hem pazarın yerinin uygunluğu zaman içerisinde pazarın hızla gelişmesini ve büyümesini sağlamış ve günümüzde neredeyse Dükkâncık semtinin ara sokaklarına kadar yayılmıştır.
Bitpazarında günümüzde halen ağırlıklı olarak taze sebze ve meyve satılıyor. Bunu hazır giyim ürünlerinden tekstil ve diğer antika diyebileceğimiz objeler izliyor. Hatta ayakkabıdan fotoğraf makinesine, bijuteriden mutfak eşyalarına, saatten, renkli minderlere kadar her şeyi bulmanız mümkün. Bitpazarının bu denli rağbet görmesinin en önemli sebebi belki de bu zenginlik. Aranılan şeyi bulamadığınızda bile bir benzerini bulma imkânınızın olduğu Bitpazarı, fiyatları itibarıyla mağaza, market ve manavlarla kıyaslanmayacak kadar uygun etiketler taşıyor.
Bitpazarındaki hareketlilik hazırlık yapma telaşı ile bir gün öncesinden hatta geceden başlar. Sabah ilk ışıkları ile müşterileri karşılamaya hazır halde tezgâhlar açılmış, üzerine satılacak mallar çoktan sıralanmış olur. Üsküp çevresindeki bahçelerden toplanan, doğal bir yöntem ile yetiştirilmiş, her rengin farklı tonlarındaki mevsim meyveleri ve elbette sebzeleri de satıcıların tezgâhlarını süsler.
Siz pazara kaçta giderseniz gidin, vardığınızda ortalık ana baba günü gibidir. Pazaryeri her zamanki gibi insan kalabalığından dolmuş taşmıştır. Herkes kalabalığın içine karışmış ve birbirinin ayağına basmamak için seke seke gider neredeyse. Satıcıların yüzü gibi, sebze ve meyvenin türlü çeşidi de gülümser sanki. Sebze meyve tezgâhlarından ayrılıp Üsküp Halklar Tiyatrosu’na doğru gittiğinizde, plastik kaplar, cd, kaset, mutfak eşyaları, cep telefonları, ayakkabı satanlarla karşılaşırsınız.
Peynircileri de unutmamak gerek. Makedonya’nın ünlü peynirleri, beyaz peynir, tuzlu-tuzsuz ekşimik, kaşkaval peyniri çeşitleri tatmaktan doyacağınız tezgâhlardır. Kahvaltı sofrasında peynirin eşi zeytin de Makedonya topraklarında yetiştirildiğinden bolca çeşit sunar size. Ayrıca belki de dünden alınmış köy yumurtaları üst üste dizilmiştir sepetlere, tamamen doğal tereyağları, baharatlı baharatsız sucuklar, kuru etler iştahınızı arttırır.
Biraz ilerlediğinizde kuru bakliyatları göreceksiniz. Görmemeniz mümkün değil zaten. Keten bezinden yapılmış çuvalların içinde rengârenk bakliyatlar şekerleme gibi görünecek gözünüze. Başka hiçbir yerde aynısını kolayca bulamayacağınız Gostivar civarının fasulyesi ve Koçana Kasabası’nın pirinci de, Makedonya’da bu yöreye ait lezzetlerden. Çeşit çeşit kavanozlarda Peteklisi, süzmesi, orman, kekik, akasya ve diğer çiçek balları da pazarı tatlandırır.
Üsküp köylülerinin de pazarda ayrı bir yeri var. Kendi bahçelerinden topladıkları yeşillikleri, kendi tavuklarından aldıkları yumurtaları dizmişler yerdeki tezgâhlarına. Kazandıkları ile hayvanlarına bakıyorlar. Üç beş kuruş da kendi boğazlarına giriyor. Sanki gönülleri doymuş da, pazarın havasını solumaya gelmiş gibi sakinler.
Köylülerin sakinliği, sürekli orada olan satıcılarda yok. Çoluk çocuk, dede nine, herkes bir şeyler satmaya çalışıyor. Tezgâh sahiplerinin müşterilerin dikkatini çekmek için yaptıkları oyunları görmeniz lazım. Sanki birbirlerinden farklı fiyatlar sunuyormuşçasına sesleniyorlar. Hem Türkçe hem Makedonca bağırıyor, her milletten haberleri varmış gibi geniş bir ada ile kucaklıyorlar müşterileri.
Hiçbir tezgâha yaklaşmadan şöyle bir dolaşalım deseniz de, kalabalıktan yoruluyorsunuz. Akşama doğru pazar daha bir kalabalıklaşır. Belki bir şey almaya çıkmamışsınızdır ama pazarı bitirdiğinizde ellerinizde ki poşetlere siz de şaşıracaksınız.
Bitpazarını gezmeyi bitirdiğinizde, başınızdaki uğultuya, ayaklarınızdaki sızıya hiç aldırmamış olarak yüzünüzdeki gülümsemeyle karşılaşacaksınız. Eşe dosta anlatacağınız kareleri tekrar hatırlayacaksınız. Fotoğraf makinenizle gittiyseniz bir bank bulup çektiğiniz renkleri hemen görmek isteyeceksiniz. Hava kararmaya başlayınca yorgun satıcılar da sattıkları renkleri, yorgun omuzları ile toplamaya başlar.
Çoluk çocuk ailecek yapılır bu iş çoğu tezgâhta. Artık sokak tenhalaşmış, pazardan ayrılamayan turistlerden belki birkaç kişi kalmıştır. Hava karardığında pazaryerindeki tüm tezgâhlar boşaltılmıştır. Satıcılar gitmiştir. Tezgâhları büyük olanlarda ancak gece yarısına doğru evlerinin yolunu tutmuş olurlar. Artık iş tüm pazarın temizliğinden sorumlu temizlik işçilerine kalmıştır. Ertesi güne orada bir tane çöp görmeyeceksiniz. Makedonya; caddelerinin temizliği ile de dikkatinizi çekecek bir ülke. Artık tüm günün gürültüsünü, patırtısını taşıyan sokak kendi sessizliğine kavuşmuş, normal bir cadde haline dönüşmüştür. Sokağı bir de o şekilde gezmenizi tavsiye ederiz. Binaların eskiliğine, tarihteki uyumuna mutlaka göz gezdirmeniz gerekiyor.
Osmanlı döneminden kalmış ve 1963 depreminden hasarlı da olsa kurtulmuş Eski Çarşının bünyesindeki Bitpazarı gönüllere de hitap etmeyi başarıyor. Karnaval rüzgârlarının estiği bu Pazar ziyaretçilerinin aklından hiç çıkmayacak görüntüler bırakıyor. Bu arada bilmenizde fayda var; tarihi Eski Çarşı, bugün Avrupa’da İstanbul’daki Kapalı Çarşı’dan sonra en büyük çarşı unvanına sahiptir!
Üsküp’ün tarihi yapısına en çok hayran kalan ve en fazla ziyarette bulunanlar da başka ülkelerden Makedonya’da okumaya gelen üniversite öğrencileridir.
EuroStar Yurtdışı Eğitim Merkezi yurtdışında okumak isteyen tüm öğrencilere kucak açmaktadır. Bir aile sıcaklığı ile kapısından gelen her öğrenciye gereken bilgileri verip yol haritasını çizmektedir. EuroStar ile tanışabilmek için internet sitesindeki telefon numaralarıyla ulaşıp kaliteli ve güven dolu kapısından girebilmeniz mümkündür.